Safsata; Hatalı akıl yürütmeler ya da akıl yürütmede yapılan yanlışlar demektir. Safsatalar ilk bakışta ikna edici görünebilirler ancak doğru irdelediğinizde sahteliği gözüken mantık çıkarımlarıdır. Safsata tümdengelim ya da tümevarım biçiminde olabilir. Ad hominem akıl yürütme biçimlerini bilmek hem karşınızdaki kişi yada kişilerin kasıtlı ya da kasıtsız manipülasyonlarını hızlıca fark etmenizi hem de doğrudan sizin akıl yürütürken mantık hatalarına düşmemenizi sağlar bu sebeple düşüncelerinizi gözden geçirerek kendi düşüncelerinizdeki hatalarınızı da farketmenizi sağlar. Şaşırtmacalı cümleler, doğru gözüken yanlış kalıp yargılar, sizi aldatmaya yönelik manipülatif eylemleri hızlıca farketmenizi sağlar. Günlük hayatta çokça kullanılan safsata (yanıltmaca) çeşitlerini inceleyelim.
Adam Karalama (Ad Hominem-Saldırı)
Saldırı safsatası türüdür. Adam karalama kişi yada kurumun öne sürdüğü tezi ya da iddiayı değil doğrudan o kişi ya da kurumu hedef alarak öne sürdüklerini de bu yolla karalama çeşididir. Yani senin X özelliğin var o halde bu söylediğinde doğru olamaz gibi bir saldırı niteliği taşır.
Adam Karalama Safsatası Formülü;
1. A kişisi X iddiasında bulunur.
2. B kişisi A’nın kişisel özelliklerine saldırır.
3. O halde, A’nın iddiası yanlıştır.
Adam Karalama Safsatası Örnekleri:
1. Ali: İşçiler zor şartlar alında çalışıyor ve haklarını alamıyorlar.
2. Veli: Sen zaten komünistsin. Aksini düşünsen şaşırırdım.
3. O halde Ali aslında bir komünist olduğu için işçi haklarını düşünmektedir.
1. Şeyma: Tanıdığım bütün Ruslar tembel insanlardı.
2. Ece: Sen önce kendine bak. Sanki sen çok çalışkansın.
3. O halde Şeyma tembel olduğu için Rusları tembel olarak nitelemektedir.
1. Mert: Evlilik dışı ilişkilere karşıyım.
2. Berna: Karşısın çünkü yobazın tekisin.
3. O halde Mert, yobaz olduğu için evlilik dışı ilişkilere karşıdır.
1.Çağrı: Freud bilinçaltımızda id, ego ve süper ego sürekli çatışma halindedir diyor.
2.Meral: Boş ver sen Freud’u o zaten cinsel sapığın tekidir.
“Sen de” Safsatası (Ad Hominem tu Quoque-Saldırı)
Bu da bir saldırı safsatası türüdür. Aynı zamanda bir söylem eylem çelişkisidir. Bir kişinin söylemleri ya da iddiaları yaptıklarıyla çelişiyor diye iddianın yanlış olduğunu söylemektir.
Sen de Safsatası Formülü:
1. A kişisi bir iddiada bulunur.
2. B kişisi A’nın iddiasının doğruluğunun A’nın davranışlarıyla çeliştiğini söyler.
3. O halde A’nın iddiası yanlıştır.
Sen de Safsatası Örnekleri:
Biraz önce muayenehanesinde size sigarayı bırakmanız gerektiğini söyleyen doktoru hastaneden çıkarken hastane bahçesinde sigara içerken görüp sigara o kadar da kötü bir şey değil deyip içmeye devam etmek gibi. Oysa doktorun size yaptığı uyarı hala geçerlidir herhangi bir değişiklik yoktur.
1. Ali: Yere çöp atmak yanlıştır. (Elindeki çöpü yere atar)
2. Veli: Ali yere çöp attığına göre yere çöp atmak yanlış bir şey değil.
Niteliksel Adam Karalama (Circumstantial Ad Hominem-Saldırı)
Yine saldırı türü bir safsatayla karşı karşıyayız. Bir kişinin iddiasının yanlışlığına dair delil ileri sürmek yerine, o kişinin etnik geçmişi, politik duruşu ya da dini görüşleri gibi niteliklerine saldırarak iddiasını yanlışlamaktır.
Niteliksel Adam Karalama Formülü:
1. A kişi X iddiasında bulunur.
2. B kişisi A’nın bu iddiayı kişisel niteliklerinden dolayı yaptığını iddia eder.
3. O halde X iddiası yanlıştır.
Bir kişinin nitelikleri bir iddianın yanlış olduğunu ispat etmek için gösterilemez dolayısıyla Niteliksel adam karalama da safsata grubuna girer. Bir iddianın yanlış olduğunu ancak ve ancak iddia hakkında kanıt göstererek ispat edebilirsiniz.
Niteliksel Adam Karalama Örnekleri:
1. Ahmet: Yeni sağlık reformu herkesin sağlık hizmeti almasını sağlayacak.
2. Mehmet: Sen hükümet yanlısı olduğun için böyle söylüyorsun.
3. O halde, Ahmet’in iddia ettiği yeni sağlık reformunun sağlık hizmetlerini genişleteceği iddiası yanlıştır.
1.Nergis: Zebur, Tevrat, İncil ve Kuran Allah tarafından indirilmiştir.
2.Gülten: Böyle söylemen doğal çünkü sen bir dincisin.
3.O halde Nergisin söylediği yanlıştır.
Ortak Tutuma Başvurmak (Appeal to Common Practice-Otoriteye Başvurma)
Otoriteye başvurma türü safsatalar grubundadır. Bir iddiayı kabul ettirmek için büyük çoğunluğun ortak bir davranışı olduğu gerekçesine dayanarak iddianın doğruluğunu ispat etmeye çalışır.
Ortak Tutuma Başvurma Formülü:
1. X herkesin ortak bir davranışıdır.
2. O halde, X doğru olandır, kabul edilmesi gerekendir en ahlaklı olandır.
Ortak Tutuma Başvurma Örnekleri:
1. Sınavda kopya çektim çünkü bütün sınıf kopya çekti.
2. O halde kopya çekmek doğru olandır kabul edilmesi gerekendir ahlakidir.
1. Biz de kadın erkek eşitliğini destekliyoruz ancak birçok firma bünyesinde kadın çalışan bulundurmamaktadır.
2.O halde biz de bünyemizde kadın çalışan bulundurmayabiliriz.
“İnsanların çoğu otobüslere binerken sıraya girmiyor, o yüzden benim de sıraya girmemem yanlış değil.”
Örneklerde de görüldüğü üzere yanlış bir davranışı, çoğunluğun ortak tutumu diye doğru gösterme davranışı görülmektedir.
İnanca Başvurma (Appeal to Belief-Otoriteye Başvurma)
Bu safsata türü de otoriteye başvurma safsataları türüne girmektedir. Bir iddianın doğruluğunu, insanların çoğunun ona inandığını savunarak kanıtlamaya çalışma hatasıdır.
İnanca Başvurma Safsatası Formülü:
1. İnsanların çoğu X’in doğru olduğuna inanıyor.
2. O halde X doğrudur.
İnanca Başvurma Safsatası Örnekleri:
1. Dünyanın %80’i Tanrının varlığına inanıyor.
2. O halde, Tanrı vardır.
1.Uyuşturucu kullanmak kötü değildir çünkü uyuşturucu kullananlar bu sayede rahatladıklarını söylüyorlar.
2. O halde uyuşturucu kullanmak kötü değildir.
Grup Baskısı (Bandwagon-Otoriteye Başvurma)
Bu safsata türü de otoriteye başvurma safsatasına girer. Türkçe ifadeyle mahalle baskısı da diyebiliriz. Bir iddiayı kabul ettirmek için o iddia ile ilgili deliller öne sürmek yerine, bir grubun ya da içinde olduğun grubun baskısını öne sürmektir.
Grup Baskısı Safsatası Formülü:
1. P kişisi grubu tarafından X iddiasını reddetmesi için baskı altına alınıyor.
2. O halde, P kişisinin X iddiası yanlıştır.
Grup Baskısı Safsatası Örnekleri:
1. Meryem, işçilerin zor ve ağır şartlarda çalıştırıldığını söylüyor.
2. Grup arkadaşları bunun komünist bir söylem olduğu ve onu gruptan çıkaracaklarını söylüyorlar.
3. Bu yüzden Meryem gruptan atılmamak için iddiasından vazgeçtiğini söylüyor.
1. Gençlerin oluşturduğu rock müzik yapan bir müzik grubunda bir birey olan Ali, klasik müziğin en kaliteli müzik türü olduğunu söylüyor.
2. Mehmet Ali’ye klasik müziği yaşlı insanların sevdiğini ve bu grupta rock müziğin sevildiğini söylüyor.
3. Böylece Ali ya iddiasını geri çekmek zorunda kalıyor ya da daha fazla ilerletmemek zorunda kalıp susuyor.
Duygulara Başvurmak (Appeal to Emotion-Duygu Safsataları)
Duygularla ilgili safsata türündendir. Bir kişinin iddiasının doğruluğunu kabul ettirmek için insanların duygularıyla oynamasıdır.
Duygulara Başvurma Safsatası Formülü:
1. Hoşlanılan veya arzu edilen duygular X ile uyuşmaktadır.
2. O halde X doğrudur.
Duygulara Başvurma Safsatası Örnekleri:
“Daha diri ve parlak saçlar temalı şampuan reklamını izleyen Ali bu şampuanı kullanmasıyla saçlarının gürleşeceğini ve parlayacağını iddia eder. Saçları döküldüğü için üzülen bir kişi gördüğü reklamdaki temaya inanmak ister ve şampuanı alır. Ya da zayıflama hapları reklamları gibi ayda 4 kilo zayıflattığı reklamda iddia edilen hapları şişman bir kimse bu temadaki iddianın doğruluğuna inanıp satın alabilir”
1. Yeni çıkan bu telefonu aldığınızda zenginliğiniz kıskanılacak.
2. Ali zengin ve kıskanılan bir erkek olmayı arzulamaktadır.
3. O halde bu telefonu aldığında zengin ve kıskanılan bir erkek olabilecektir.
Korkuya Başvurmak (Appeal to Fear-Duygu Safsataları)
Duygularla ilgili safsata türlerine girer. İnsanları korkutarak iddianın doğruluğunu kabul ettirme safsatasıdır.
Korkuya Başvurma Safsatası Formülü;
1. Y iddiası korku yaratmak amacıyla ileri sürülür.
2. O halde, X doğrudur. (Genellikle X’in Y ile bir ilişkisi yoktur)
Korkuya Başvurma Safsatası Örnekleri:
1. Tanrı’nın varlığına inanmalısın.
2. Tanrının varlığına inanmazsan cehennemde yanarsın.
3. O halde Tanrının varlığına inanmalıyız.
“Bir öğrenci, öğretim üyesine bu dersten mutlaka geçmesi gerektiğini söyler. “Ofis saatinde odanıza uğratıp notumu öğrenmek isterim. Bu arada şimdi dekan olan dayıma uğrayacağım” derse bu da korkuya başvurma safsatasına girer. Öğretim üyesine dayısının dekan olduğunu söyleyip korkutacağını ve dersi geçeceğini düşünmektedir. “
“Ders kitaplarında yazanların hepsi doğrudur. Yanlış dersem öğretmen beni sınıfta bırakır”
Yağcılığa Başvurmak (Appeal to Flattery-Şaşırtma Safsataları)
Şaşırtma safsatası türündedir. Yağcılık yaparak iddiasının doğru olduğunu kabul ettirmeye çalışır. Yağcılık iddiasını kanıtlamak için bir delil oluşturmasa da oluşturabileceği kanısında olma hatasıdır.
Yağcılığa Başvurma Safsatası Formülü;
1. A kişisine B kişisi tarafından yağcılık yapılıyor.
2. B kişisi X iddiasında bulunuyor.
3. O halde X iddiası doğrudur.
Yağcılığa Başvurma Safsatası Örnekleri:
1. Serkan: Hocam şu ana kadar aldığım en iyi felsefe dersi buydu.
2. Serkan: Bu dersten geçmem gerekiyor.
3. Bu yüzden Serkan dersi geçmesi gerektiği iddiasının gerçekleşeceğini düşünüyor.
“Mehmet sen gerçekten melek gibi adamsın. Geçen yengene de söyledim Mehmet’e borcumu hala ödeyemedim ama o kaliteli adamdır yakama yapışmaz dedim. Bu arada borç biraz daha gecikecek sıkıntı olmaz değil mi?” diyen biri de bu kadar yağcılıktan sonra iddiasının kabul edileceğini düşünür.
Yeniye Başvurmak (Appeal to New-Duygu Safsataları)
Duygulara başvurmak türü safsatalardandır. Yeni olan bir şeyin daha iyi olduğunu düşünme safsatasıdır. Bir şey yeni olduğu için daha iyi veya daha doğrudur safsatasıdır.
Yeniye Başvurma Safsatası Formülü:
1. X yenidir.
2. O halde X doğrudur veya iyidir.
Yeniye Başvurma Safsatası Örnekleri:
1. Bu telefon şu markanın en yeni modelidir.
2. O halde bu telefon iyidir.
1. Üfler bisküvisi yeni lifli yapısıyla açlığı önleyici bir formülle çıktı.
2. O halde üfler bisküvisi en iyisidir.
“Örneğin araba reklamlarında yeni tasarımıyla vurgusu sıkça yapılır dolayısıyla eskisinden daha iyi olduğu reklamı yapılır. Halbuki arabanın eski modeli daha az hatasız olabilir.”
Acındırmak (Appeal to Pity-Duygu Safsataları)
Acındırmak, duygulara başvurmak türünden bir safsatadır. Bir kişinin iddiasını doğrulatmak için karşısındakinde acıma duygusu yaratmaya çalışmasıdır. Acıma duygusu yaratmak için, ileri sürdüğü iddiasını, gerçek iddiasıyla yer değiştirtir. Bu bir safsatadır çünkü acıma duygusu yaratmak, iddiasını doğrulatmak için bir delil göstermez. Yani acındırarak bir iddiada bulunmak bu iddiayı doğru yapmaz.
Acındırma Safsatası Formülü:
1. P iddiası acıma hissi yaratmak niyetiyle ileri sürülüyor.
2. O halde C iddiası doğrudur.
Acındırma Safsatası Örnekleri:
1. Umarım işimden memnunsunuzdur.
2. Bu işe çok ihtiyacım var çünkü kardeşime ben bakıyorum.
3. O halde işimden memnundurlar.
1. Bu dersten geçmem gerekiyor.
2. Bu dersten geçemezsem sınıfta kalırım.
3. O halde bu dersen geçmem gerekiyor.
Geleneğe Başvurmak (Appeal to Tradition-Otoriteye Başvurma)
Otoriteye başvurma türünden bir safsatadır. Bir iddia veya şey sadece eski, denenmiş, geleneksel olduğu için doğrudur hatasıdır. Bazı durumlarda doğru olabilecek bu durumu, bütün olaylara uygulamak hatadır.
Geleneğe Başvurma Safsatası Formülü:
1. X eski veya gelenekseldir.
2. O halde X doğru ya da daha iyidir.
Geleneğe Başvurma Safsatası Örnekleri:
1. Tanrının varlığına inanıyorum.
2. İnsanlar binlerce yıldır Tanrı’nın varlığına inanıyor yoksa niye bu inanç bu güne kadar sürsün ki?
3. O halde Tanrı vardır.
1. Doğu’da kan davası olayları uzun yıllardır gelenekselleşmiş.
2. İnsanlık ilerlediği halde günümüzde hala nasıl böyle şeyler olur anlamıyorum.
3. O halde, geleneksel olduğu için kan davası güden bu ailelerinde mutlaka bir bildikleri vardır.
1. Türkiye olarak biz uzun zamandır demokrasi ile yönetiliyoruz.
2. O halde demokrasi iyidir.
Eskiye başvurmak her durumda hatalı olmayabilir örneğin şarap üretiminde eski şarabın daha iyi olduğu söylenebilir çünkü eski şarap daha uzun süre fermente edilmiştir ve bu şaraba daha iyi bir özellik katıyor olabilir.
Bütünleme (Birleştirme) Safsatası (Fallacy of Composition-Kategori Hataları)
Kategori hataları türüne giren safsatalardandır. Bütünün kendisini oluşturan parçalarla aynı özelliğe sahip olduğunu çıkarma hatasıdır.
Bütünleme (Birleştirme) Safsatası Formülü;
1. X bütününü meydana getiren parçalar A, B, C özelliklerine sahiptir.
2. O halde X bütünü de A, B, C özelliklerine sahiptir.
Bütünleme (Birleştirme) Safsatası Örnekleri;
1. Sodyum ve klor, sağlık için zararlıdır.
2. O halde sodyum ve klorun birleşimi olan tuz da sağlık için zararlıdır.
1. Atom renksizdir.
2. Kediler atomlardan oluşur.
3. O halde kediler de renksizdir.
1. Atina’ya gittim çok güzeldi. Demek ki Yunanistan çok güzel bir ülke.
İndirgeme (Bölme) Safsatası (Fallacy of Division-Kategori Hataları)
Kategori hataları türüne giren safsatalardandır. Bütün için doğru olan bir özellik veya iddianın, bütünün parçaları için de doğru olacağını düşünme hatasıdır.
İndirgeme (Bölme) Safsatası Formülü:
1. X’in bütünü A, B, C özelliklerine sahiptir.
2. X’in her bir parçası da A, B, C özelliklerine sahiptir.
İndirgeme (Bölme) Safsatası Örnekleri:
1. Tuzu güvenle yiyebiliriz.
2. O halde tuzu meydana getiren sodyum ve kloru da güvenle yiyebiliriz.
1. Elimdeki top kırmızı renktedir.
2. O halde bu topu oluşturan atomlar da kırmızı renktedir.
1. Atina hariç bütün Yunanistan’ı gezdim çok güzeldi. O halde Atina’da güzel olmalı.
1. Elif büyük bir apartmanda oturmaktadır.
2. O halde Elif’in dairesi de büyük olmalı.
Yanlış İkilem (False Dilemma-Şaşırtma Safsataları)
Şaşırtma safsataları türündendir. Başka seçenekler olduğu halde karşısındakini iki seçenekten birini zorlamak yoluyla yapılan hatadır.
Yanlış İkilem Safsatası Formülü:
1. Ya X doğrudur ya Y doğrudur. (İkisinin de yanlış olduğu durum olabilir)
2. Y yanlıştır.
3. O halde X doğrudur.
Her ikisinin de yanlış olduğu bir durumda birinin yanlış olmasından diğerinin doğru olduğu sonucunu çıkaramayız.
Yanlış İkilem Safsatası Örnekleri:
1. Ya Müslümansın ya da dinsiz.
2. Dinsiz değilsin.
3. O halde Müslümansın.
1. Ya komünistsin ya da faşist.
2. Komünist değilsin.
3. O halde faşistsin.
“Demek beni sevmiyorsun ben senin nefretini kazanacak ne yaptım?”
“Ya bana karşı ol ya da yanımda ol”
“Ya ülkeni sev ya da terk et!”
İspatlama Mecburiyeti Safsatası (Burden of Proof-Şaşırtma Safsataları)
Şaşırtma türünden bir safsatadır. İspat yükü de diyebiliriz. Bir iddianın yanlışlığının ispatlanamamış olması, dolayısıyla doğruluğunun ispatlanamamış olması dolayısıyla yanlış olduğunu ileri sürmektir. Yani, bir şey aksi ispatlanamadığı sürece doğrudur varsayımına dayanır.
İspatlama Mecburiyeti Safsatası Formülü:
1. X iddiası A yanıyla ileri sürülürken B yanının ispatlanması istenir.
2. B yanı X’in yanlış olduğunu ileri sürer çünkü X’in ispatı yoktur.
İspatlama Mecburiyeti Safsatası Örnekleri:
1. Tanrı’nın varlığı ispatlanamamıştır.
2. O halde Tanrı yoktur.
1. Hayaletlerin olmadığını ispatlayamazsın.
2. O halde hayalet vardır.
1. Bilim adamları uzaydaki kara deliklerin varlığını ispat edemiyorlar.
2. O halde kara delikler yoktur.
1. Uzaylıların dünyayı ziyaret etmediğini ispatlayamazsın.
2. O halde dünyayı ziyaret ediyorlar.
Kumarbaz Safsatası (Gambler’s Fallacy-İstatiksel Hata Safsataları)
İstatistiksel hata safsatalarındandır. Bir olayın geçmişte nadir gerçekleşmiş olmasına dayanarak, gelecekte daha yüksek ihtimalle ortaya çıkabileceğini düşünme hatasıdır.
Kumarbaz Safsatası Formülü:
1. X olur.
2. X’in olması öncekilerden bağımsız olmayarak uzun vadede veya orta vadede olacağı beklenmekteydi.
3. O halde X gerçekleşecektir.
Kumarbazların on beş kez yazı geldikten sonra on altıncı kez tura geleceğini iddia etmekten dolayı olan hatadır.
Kumarbaz Safsatası Örnekleri:
“Bir haftadır kar yağıyor, bu yüzden yarın hava güneşli olacak”
1. Yakında milli piyangoyu tutturacağım.
2. Yıllardır her hafta milli piyango oynuyorum daha tutturamadım.
3. O halde kazanma ihtimalim arttı. Yakında kazanacağım. (Sıra bana geliyor)
Kumarbazlar buna (Due Effect) diyorlar. Şimdiye kadar gerçekleşmedi, bu yüzden bundan sonra gerçekleşecek beklentisi. Halbuki iki atış arasında bir bağlantı yoktur. Önce yazı gelmesinin sonra tura gelmesiyle bir alakası yoktur. Tura gelirse de bir bağlantısı olduğu için gelmez, tura hiç gelmeyedebilir. Bu tür iddialar olasılık teorisiyle bağdaşmaz.
Öncesinde Safsatası (Post Hoc-Tartışmalı Sebep Safsataları)
Bu safsata tartışmalı sebep türüne giren safsatalardandır. Ondan sonra, öyleyse, ondan dolayı demektir. Sözde sebep safsatası da diyebiliriz. Batıl itikatlarımızla ilgilidir. Bir olayın olmasının, bir zaman sonra başka bir olaya neden olduğu sonucunu çıkarmaktan doğan bir hatadır.
Öncesinde Safsatası Formülü:
1. A olayı B olayından önce olur.
2. O halde A, B’nin sebebidir.
Öncesinde Safsatası Örnekleri:
1. Arkadaşımın kedisi elimi tırmaladı.
2. Üç gün sonra ateşlendim.
3. O halde ateşlenmemin sebebi arkadaşımın kedisinin tırmalamasıdır.
1. Bu gömlekle gittiğim tüm iş görüşmeleri olumlu geçti.
2. O halde bugünkü iş görüşmem için bu gömleği giyeyim.
1. Güneş tutulmasından sonra deprem oldu.
2. O halde depremin sebebi güneş tutulmasıdır.
“Can’a bir mail gelir ve mailde “Bu maili 10 kişiye göndermezsen başına iş gelecek” yazar. Can maili kapatır. Bir hafta sonra yolda yürürken ayağı kayar ve düşüp ayağını kırar. Hastaneden çıkınca maili 10 kişiye gönderir. İki olayın birbiriyle alakası olamayacağı halde, ayağını kırmasının nedeni olarak maili göndermemesini görür.”
Acele Genelleme (Hast Generalization-İstatiksel Hata Safsataları)
İstatiksel hata türü safsatalarındandır. Çok az bir örneğe dayanarak acele genelleme yapmaktır. Yetersiz örnek safsatası veya acele tümevarım da denebilir.
Acele Genelleme Formülü:
1. P topluluğundan çok küçük bir örnek olan S alınır.
2. P topluluğundan alınan S örneğine dayanarak C örneği çıkarılır.
Acele Genelleme Örnekleri:
1. Bir feminist olan Merve erkeklerden hoşlanmaz.
2. O halde bütün feministler erkeklerden hoşlanmaz.
“Ahmet, doktora yapmak için Amerika’ya gider. Gittiği gün okulun bahçesinde iki beyaz albino sincap görür. Ailesiyle telefonda konuşurken onlara Amerika’da sincapların beyaz olduğunu söyler ki beyaz sincap Amerika’da çok ender görülen bir şeydir”
“Fransa Devleti 2010 yılında bir Roman vatandaşı bir Fransız’ı öldürdü diye bütün Romanları suçlayıp sınırdışı etmiştir.”
Görecelilik Safsatası (Relativist Fallacy-Otoriteye Başvurma)
Otoriteye başvurma türünden bir safsatadır. Sübjektif safsata olarak da adlandırılabilir. Bir kişinin bir iddiayı sadece başkaları için doğru olabileceği ama kendisi için doğru olmadığını söyleyerek reddetmesi durumudur.
Görecelilik Safsatası Formülü:
1. X iddiasında bulunuluyor.
2 A kişisi X’in başkaları için doğru olabileceğini ama kendisi için doğru olmadığını söylüyor.
3. O halde A kişisi X’i reddetmekte haklı olduğunu kanıtlamış sayılıyor.
Görecelilik Safsatası Örnekleri:
1. Ali: Senin pozisyonun çelişik ve kabul edilemez.
2. Nesrin: Çelişki sizin egosantrik, takıntılı mantıksal dünyanızda sorun olabilir ama benim için iyidir.
3. O halde benim çelişik pozisyonum iyidir.
1.Spor yapmayan insanlar sağlıksızdır.
2. Ben spor yapmıyorum ve gayet sağlıklıyım.
3. O halde 2 sporu reddetmekle haklı olduğunu düşünüyor.
“Yalan söylemek sana göre yanlış olabilir ama bana göre yanlış değil”
MANTIK SAFSATALARI KONU ANLATIMI VİDEOLU