Bilginin Doğası (A priori-A posteriori)

A PRİORİ (ÖNCEL BİLGİ)

A priori bilgi deneyimlenmemiş bilgi demektir. Deneyden önce deneyden bağımsız anlamlarına gelen bir felsefi terimdir. Zihinsel süreçlerimize ait deneylerdir. A priori kesin bilgidir. A priori bilgiler ” Apaçık Doğrular”dır. Örneğin ‘Tanrı vardır‘ diyebiliriz ancak bunun deneyi yapılamaz veya henüz yapılamamıştır.  Bu nedenle bu iddia yanlışlanamaz dolayısıyla kesin yani a priori bilgidir. A priori bilgiler kesin olarak bilinen şeyler olduğu için sonuçları doğru’da olabilir yanlışta olabilir.

A POSTERİORİ (SONSAL BİLGİ)

A posteriori bilgi deneyimlenmiş bilgi anlamına gelir. Bu yönüyle A priori bilginin tam zıttıdır. A posteriori bilgi deneyden sonra ve deneyle elde edilmiş bilgi anlamına gelir. Bu bilgi türünde apaçık doğrular ancak deneyden sonra ve her deneyde aynı sonuç alınıyorsa meydana gelir.
A posteriori bilgiye deneyle bilinen doğrular diyebiliriz.

RÖLATİVİZM (GÖRECELİK)

Rölativizm ‘Algı‘dır. Bilgi kişiden kişiye göre değişkenlik gösterir yani kişilerin algısına göre bilgi değişebilir. Dolayısıyla bilgi algıdır. Olduğundan başka türlü olması çelişki yaratmayan şeylerdir bilgi. Örneğin Dünyanın yörüngesinin elips şeklinde olduğu insanlık tarafından gönderilen sayısız araçla defalarca görüntülü olarak kanıtlanmıştır dolayısıyla bu a posteriori bilgidir ancak uzaya gönderilen araçların bazıları çıktılarında Dünyayı kare şeklinde bazıları da üçgen şeklinde görseydi bu rölativizm konusu olurdu.

Hakikat veya Doğruluk: Hakikatin karşıtı doğruluktur. Var olanı olduğu şekliyle ifade eden bilgidir.
“Tanrı vardır cismi şöyledir özellikleri böyledir Tanrının varlığı hakikattir doğrudur diyebilriz fakat realite veya gerçektir diyemeyiz” O halde a priori  yani deneyime dayanmayan bilgiler hakikat veya doğruluk konusu olabilirler.

Realite veya Gerçeklik: Zihnimizden bağımsız ve gerçekte var olan bilgidir.
“Dünya ben olsam da elips şeklindedir olmasam da bunu bilsem de bilmesem de elips şeklindedir çünkü bu bilgi realitedir ve benim zihnime göre değişmez”
O halde Realite veya gerçekliğin konusu a priori bilgiler olamaz çünkü zihnimizden bağımsız gerçekler deneyim olmadan bilinemez.

DİYALEKTİK

Bir düşünce zorunlu olarak başka bir bilgiden çıkar. Mutlak öncüllere bağlı olarak bir şeyin var olabileceğini düşünür. Örneğin, annen baban olmazsa sende olmazsın sen varsan senin çıktığın da bir şey olmak zorundadır ve aynı şekilde onların da çıktığı bir nokta olmak zorundadır. Bunuda Tez, Antitez ve Sentez olarak belirtir.

Tez-Antitez=Sentez
Tez: Bilgidir.
Antitez: Tezdeki çelişkileri açığa çıkarır.
Sentez= Tez ve Antitez’deki doğruları bir araya getirir ve sonuca ulaşır.

BİLGİNİN DOĞASI VİDEOLU ANLATIM